Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

 

Opis

Polecana uwadze czytelników monografia jest próbą systemowej analizy szeregu najistotniejszych motywów ukraińskiej prozy postmodernistycznej, m.in. psychoanalitycznych, religijno-filozoficznych i rytualno-mitologicznych. Pod uwagę wzięto wybrane dzieła czołowych prozaików przełomu XX i XXI wieku (Jurija Andruchowycza, Oksany Zabużko, Jurija lzdryka, Eugenii Kononenko i innych), mających ogromny wpływ na rozwój ukraińskiego procesu literackiego ostatnich dwóch dekad. Analityczne instrumentarium opracowania, stanowiące o jego interdyscyplinarnym charakterze, łączy metody krytyki archetypicznej, a także rytualno-mitologicznej, które organicznie się uzupełniają i jednocześnie czynią bardziej przejrzystymi literaturoznawcze aspekty monografii. Dotyczy to przede wszystkim badania tych strukturalnych poziomów tekstów literackich, na których motywy różnego pochodzenia funkcjonują w charakterze artystycznych obrazów i symboli. Takie podejście daje szerokie możliwości zbadania najbardziej istotnych aspektów ludzkiej tożsamości, pokazanej za pomocą charakterystycznych środków wyrazu prozy postmodernistycznej. Monografia składa się z dwóch części: 1. Dusza i ciało (rozdziały 1-3); 2. Miłość i pieniądze (rozdziały 4 i 5). Rozdział 1 : Między maską a cieniem:psychologiczne aspekty tożsamości poświęcony jest badaniu procesów uwolnienia bohaterów tekstów postmodernistycznych od masek persony  tej „zewnętrznej strony" ludzkiej psychiki, która jest ważnym archetypicznym elementem każdej jednostki, nie wyczerpuje jednak jej pełni i bogactwa. W danym kontekście szczególna uwaga poświęcona została wielowymiarowej i wieloplanowej postaci błazna, pełniącej istotne mito-psychosymboliczne funkcje egzystencjalnego zestawienia / zrównoważenia aspektów mądrości i głupoty (szaleństwa), życia i śmierci, śmiechu i płaczu, sacrum i profanum itd. Stopniowe poznawanie swojego wewnętrznego świata zakłada przejście do etapu niezwykle ważnego w procesie indywiduacji / duchowej integracji bohatera, tzn. konfrontację jego świadomej osobowości z cieniem. Psycho-symboliczna zawartość tego archetypicznego pojęcia obejmuje całą bolesną prawdę o człowieku, poczynając od wypartych naturalnych instynktów, kończąc na najciemniejszych przejawach jego natury, którym persona odmawia prawa istnienia. Cieniowe aspekty swojej natury pod maskami persony jednostka ukrywa nie tylko przed otoczeniem, ale również przed samą sobą różnymi, często wymyślnymi sposobami, nie dopuszczając ich do świadomości. Jeżeli złożony proces konfrontacji z cieniem udaje się kontrolować (tzn. nawiązać dialog między świadomymi i nieświadomymi sferami psychiki), jednostka wychodzi z tego duchowo odnowiona, wzbogacona o prawdziwą wiedzę o sobie i otaczającym świecie, gotowa zrobić następny krok na drodze ku samorealizacji. Ale konfrontacja z cieniem może również zakończyć się klęską-jednostka traci wówczas swoją tożsamość. Ukraińscy prozaicy-postmoderniści wiarygodnie realizują w swojej twórczości oba scenariusze - tak konstruktywny, jak i destrukcyjny. W rozdziale II ; Kształtowanie się religijnej postawy podmiotu analizowana jest problematyka poszukiwań duchowych / religijno-filozoficznych we współczesnej „postepoce". Jasno zarysowana, ale jednocześnie złożona i sprzeczna religijna postawa podmiotu tekstu postmodernistycznego jest przejrzystym symbolem epoki przemian, ważnym czyn¬nikiem odtwarzającym tożsamość współczesnych ludzi. Pozostając w wyraźnej światopoglądowej i psychologicznej opozycji do ateizmu i nihilizmu totalitarnych dogmatów, religijna postawa bohaterów ukazuje najskrytsze aspekty ich życia duchowego. Przejawia się w liryczno-filozoficznych refleksjach na temat Boga i ludzkiego bytu, a także w odwołaniu do literackich modyfikacji metagatunków modlitwy, spowiedzi, kazania i innych. Postawa religijna bohaterów formuje się pod wpływem stałej mistycznej obecności Boga w artystycznym świecie ukraińskiej prozy postmodernistycznej, przy czym wiara często pojmowana jest jako fundamentalna podstawa światopoglądu jednostki. Rozpatrzono tu również złożony kompleks zagadnień dotyczących twórczej indywidualności, takich jak kryzys wiary i postawa sceptycyzmu religijnego, przeanalizowano także zależności między różnymi działaniami autorskimi a paradygmatem bytu duchowego. W rozdziale III : Jak ciało słowem się stało... Ciało-zojia, encyklopedia i mitologia cielesności poczyniona została próba kompleksowej analizy fenomenologii cielesności jako jednego z „wielkich tematów" ukraińskiej prozy postmodernistycznej. Temat ten, nie będąc przedmiotem analizy artystycznej na wcześniejszych etapach rozwoju literatury narodowej, właśnie na przełomie XX i XXI wieku otwarcie i nowatorsko zabrzmiał we wszystkich możliwych aspektach i symboliczno-filozoficznych odmianach: cielesne / duchowe, męskie / żeńskie, płciowe / genderowe, żywe / martwe, zdrowe / chore, ładne / brzydkie, rozkwitające / obumierające, wyzwolone / represjonowane itd. Biorąc pod uwagę szeroki krąg zagadnień podejmowanych w kontekście problematyki ludzkiego ciała, można stwierdzić, że łącznie motywy te składają się na literacko-artystyczną encyklopedię praktycznie wszystkich przejawów cielesnego bytu. Jednocześnie należy podkreślić, że indywidualne autorskie podejście, mające w większość przypadków jasno wyrażony psycho-symboliczny charakter, nadaje wspólny kontekst różnorodnym fragmentom, tworząc swego rodzaju mitologię cielesności. Bazując na poetyce fizjologii, często bardzo naturalistycznej, odkrywa misterium wcielenia i bytowania człowieka w świecie materialnym jako archetypiczną i cykliczną jedność fenomenów poczęcia, narodzin, przemijania (w znaczeniu dojrzewania i wygasania), śmierci i odrodzenia. W rozdziale IV : Postmodernistycznapsychodrama na tle klasyki zostały scharakteryzowane w sposób porównawczo-typologiczny dwa kultowe dzieła literatury ukraińskiej - wczesnomodernistyczny dramat liryczny Iwana Franki Zwiędłe liście i powieść Oksany Zabiiżko Badania terenowe nad ukraińskim seksem. Szczególnie wszechstronnie zesta¬wione zostały następujące psychoanalityczne i rytualno-mitologiczne motywy obu tekstów: demoniczna para kochanków (ciemna anima i ciemny animus), kompleks macierzyński i ojcowski i rodzicielskie zgłębienie uniwersalnego toposu samobójstwa z powodu nieodwzajemnionej miłości i inne. Koncepcja konfrontacji Zwiędłych liści i Badań terenowych... może wydawać się szokująca, jednak należy zauważyć, że między tymi utworami jest wiele różnego rodzaju paraleli, m.in. historyczno-literackich, psychosymbolicznych, filozoficzno-światopoglądowych. Również różnice mają charakter archetypiczny: zestawione zostały nie tylko na zasadzie przeciwstawienia, ale też wzajemnego uzupełnienia (modernistyczne / postmodernistyczne, męskie / żeńskie, poezja / proza, koniec / początek, śmierć / życie itd.). Właśnie dlatego tak współbrzmi humanistyczny patos tych dwóch utworów, obnażający charakterystyczne paradygmaty człowieczego bytu w sytuacji ekstremalnej, kiedy z pomocą cierpiącej jednostce mogą i powinny przyjść siły witalne drzemiące w tajemnych zakątkach jej duszy. W rozdziale V: Pieniądze / bogactwo w systemie wartości egzystencjalnych: najważniejsze transformacje symbolu artystycznego zostały prześledzone zasadnicze zmiany, zapisane w różnych kulturach, które na przestrzeni wieków formowały archetypiczne pod¬łoże dla fenomenu pieniędzy I bogactwa. Ogólny historyczno-mitologiczny kontekst odbioru danego symbolu, odzwierciedlony w najbardziej znaczących dziełach klasyków ukraińskich, a obecnie również i w utworach prozaików-postmodernistów, pokazuje dwie dominujące tendencje: rytualno-mitologiczną resakralizację symboliki pieniędzy I bogactwa, a także jej desakralizację, manifestującą się transformacją fenomenu jakościowego w ilościowy (kapitał). Temat pieniędzy i bogactwa w ukraińskiej prozie postmodernistycznej, zachowując w wielu aspektach wierność tradycji, daje jednocześnie bogaty materiał dla odtworzenia artystyczno-symbolicznego obrazu współczesności. Obecnie rysuje się perspektywa prawdziwie katastroficznej wirtualizacji rzeczywistości, w wyniku czego dokonuje się transformacja kapitału w system wizerunków. W tym systemie centralne miejsce zajmuje reklama, w tym PR, jako jej szczególny zawoalowany sposób, a więc dotyczy ona nie tylko przedmiotów i usług, ale też samego człowieka.

Dane techniczne

Autor	Betko Iryna
Język	ukraiński
Rok wydania	2010
Format	B5
Okładka	miękka
Ilość stron	264

Sklepy z Na szlakach duchowej integracji. Psychoanalityczne, religijno-filozoficzne oraz rytualno-mitologiczne motywy w ukraińskiej prozie postmodernistycznej

Sposoby płatności

• Płatność przy odbiorze
• Przelew bankowy

Dostawa towaru

• Wskaźnik dostępności towaru
• Śledzenie stanu zamówienia
• Przesyłka kurierska [InPost, InPost Paczkomaty, DHL]
• Transport własny sklepu

Ostatnie opinie klientów sklepu

Zobacz wszystkie opinie klientów